لغة تتار القرم
تتار القرم | |
---|---|
[Qırımtatarca, Qırımtatar tili] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) Къырымтатарджа, Къырымтатар тили | |
النطق | [qɯrɯmtɑtɑrˈd͡ʒɑ] |
موطنها | أوكرانيا، تركيا، أوزبكستان، رومانيا، روسيا، قيرغيزستان، بلغارية |
العرق | تتار القرم |
الناطقون الأصليون | 480,000 (2006–2011)e18 |
السيريلية واللاتينية، سابقاً العربية (أبجدية تتار القرم) | |
الوضع الرسمي | |
لغة رسمية في | جمهورية القرم ذاتية الحكم (أوكرانيا) (بحكم القانون) سڤاستوپول (أوكرانيا/روسيا) جمهورية القرم (روسيا) (بحكم الأمر الواقع) |
لغة أقلية معترف بها في | |
أكواد اللغات | |
ISO 639-2 | crh |
ISO 639-3 | crh |
Glottolog | crim1257 [2] |
Linguasphere | part of 44-AAB-a |
![]() العالم الناطق بلغة تتار القرم. | |
تتار القرم (Qırımtatarca، Qırımtatar tili، Къырымтатарджа, Къырымтатар тили، Crimean Tatar)، تسمى أيضاً التركية القرمية [3] أو اختصاراً القرمية،هي اللغة الأصلية لتتار القرم. وهي لغة توركية مستخدمة في القرم وشتات تتار القرم في أوزبكستان، تركيا، رومانيا، وبلغاريا، وكذلك بين الجاليات الصغيرة في الولايات المتحدة وكندا. ينبغي عدم الخلط بينها وبين اللغة التترية، المستخدمة في روسيا.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
عدد الناطقين
اليوم، يوجد أكثر من 260.000 تتري قرمي يعيشون في القرم. 150.000 تقريباً يقيمون في وسط آسيا (بصفة رئيسية في أوزبكستان)، حيث نُفي أجدادهم عام 1944 أثناء الحرب العالمية الثانية من قبل الاتحاد السوڤيتي. إلا أن جميع هؤلاء الشعوب، وخاصة الأجيال القديمة لا يزالون يتحدثون بلغة تتار القرم.[4] في 2013، كان من المقدر أن تبدأ اللغة في الانقراض، حيث لم تكن تدرس سوى في 15 مدرسة بالقرم. قدمت تركيا دعماً لأوكرانيا، للمساعدة في جعل المدارس تدرس بلغة تتار القرم في الدولة الحديثة.[5] يقدر أن هناك 5 مليون شخص من أصل قرمي يعيشون في تركيا، أحفاد أولئك الذين هاجروا في القرن 19 وأوائل القرن 20.[بحاجة لمصدر] Of these an estimated 2,000 still speak the language.[4] كما توجد جاليات تترية قرمية أصغر في رومانيا (22.000)، بلغاريا (6.000)، والولايات المتحدة.[4] لغة تتار القرم من اللغات المعرضة لخطر الانقراض في أوروپا.[6]
اللهجات
التاريخ
علم الصوتيات
الحروف الصائتة
أمامي | خلفي | |||
---|---|---|---|---|
UR | R | UR | R | |
+high | i | y | ɯ | u |
-high | e | ø | ɑ | o |
الحروف الصامتة
شفهي | أسناني/alveolar | Post- alveolar |
طبقي | لهوي | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
أنفي | m | n | ŋ | |||||||
انفجاري | p | b | t | d | t͡ʃ | d͡ʒ | k | ɡ | q | |
احتكاكي | f | v | s | z | ʃ | x | ɣ | |||
Trill | r | |||||||||
Approximants | l | j |
الوضع الحالي
نظم الكتابة
الأبجدية اللاتينية
 â لا يعتبر حرفاً منفصل.
a | b | c | ç | d | e | f | g | ğ | h | ı | i | j | k | l | m | n | ñ | o | ö | p | q | r | s | ş | t | u | ü | v | y | z |
[a] | [b] | [dʒ] | [tʃ] | [d] | [e] | [f] | [ɡ] | [ɣ] | [x] | [ɯ] | [i], [ɪ] | [ʒ] | [k] | [l] | [m] | [n] | [ŋ] | [o] | [ø] | [p] | [q] | [r] | [s] | [ʃ] | [t] | [u] | [y] | [v], [w] | [j] | [z] |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
الأبجد السريالية
а | б | в | г | гъ | д | е | ё | ж | з | и | й | к | къ | л | м | н | нъ | o | п | p | c | т | у | ф | x | ц | ч | дж | ш | щ | ъ | ы | ь | э | ю | я |
[a] | [b] | [v],[w] | [ɡ] | [ɣ] | [d] | [ɛ],[jɛ] | [ø],[jø],[jo],[ʲo] | [ʒ] | [z] | [i],[ɪ] | [j] | [k] | [q] | [l],[ɫ] | [m] | [n] | [ŋ] | [o],[ø] | [p] | [r] | [s] | [t] | [u],[y] | [f] | [x] | [ts] | [tʃ] | [dʒ] | [ʃ] | [ʃtʃ] | [(.j)] | [ɯ] | [ʲ] | [ɛ] | [y],[jy],[ju],[ʲu] | [ʲa], [ja] |
гъ, къ, нъ and дж are separate letters (digraphs).
المقارنة مع اللغات الأخرى
التركية والأذربيجانية
تتار القرم | التركية | الأذربيجانية | الإنگليزية |
---|---|---|---|
Meclis Haberleri 10.09.2003// Qırımtatar Milliy Meclisiniñ 120-cı toplaşuvı olıp keçti
2003 senesi sentâbr 7 künü Aqmescitteki İslâm Merkeziniñ binasında Qırımtatar Milliy Meclisiniñ 120-cı toplaşuvı olıp keçti. |
Meclis Haberleri 10.09.2003// Kırım Tatar Millî Meclisi'nin 120. toplantısı gerçekleşti
7 Eylül 2003 günü Akmescit'teki İslam Merkezi'nin binasında Kırım Tatar Millî Meclisi'nin 120. toplantısı gerçekleşti. |
Məclis Xəbərləri 10.09.2003// Qırım Tatar Milli Məclisinin 120-ci toplantısı keçirildi
2003-cü il sentyabrın 7-si günü Ağməsciddəki İslam Mərkəzinin binasında Qırım Tatar Milli Məclisinin 120-ci toplantısı keçirildi. |
Assembly News 10.09.2003// 120th meeting of Crimean Tatar National Assembly was held
On 7 September 2003, 120th meeting of Crimean Tatar National Assembly was held at the Islamic Centre building in Simferopol. |
الهوامش
المصادر
- ^ "To which languages does the Charter apply?". European Charter for Regional or Minority Languages. Council of Europe. p. 2.
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "تتار القرم". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ http://www.ethnologue.com/language/crh
- ^ أ ب ت قالب:E16
- ^ Crimean Tatar language in danger, Avrupa Times, 02/19/2013
- ^ Tapani Salminen, UNESCO Red Book on Endangered Languages: Europe, September 1999
المراجع
- Berta, Árpád (1998). "West Kipchak Languages". In Johanson, Lars; Csató, Éva Ágnes (eds.). The Turkic Languages. Routledge. pp. 301–317. ISBN 978-0-415-08200-6.
- Kavitskaya, Darya (2010). Crimean Tatar. Munich: Lincom Europa.CS1 maint: ref=harv (link)
وصلات خارجية
- Wiktionary's category of Crimean Tatar words
- Linguistic corpus of Crimean Tatar language
- Crimean Tatar internet library
- Automatic Latin–Cyrillic transliterator for Crimean Tatar texts
- قواميس
- Crimean Tatar Online Dictionary
- Russian–Crimean Tatar Dictionary (a)
- Russian–Crimean Tatar Dictionary (b)
- Russian–Crimean Tatar Dictionary (c)
- Ukrainian–Crimean Tatar Dictionary
- Online Crimean Tatar (Northern dialect)–Turkish–English Dictionary tatarcasozluk.com
- ميديا
- ATR TV Channel
- Radio Liberty
- [www.qirim.info Qırım newspaper]
- Avdet newspaper
- Yañı Dünya newspaper
- Articles with hatnote templates targeting a nonexistent page
- Lang and lang-xx template errors
- Articles containing Crimean Tatar-language text
- Languages with ISO 639-2 code
- Language articles with unsupported infobox fields
- تتار القرم
- Articles with unsourced statements from June 2011
- لغة تتار القرم
- لغات إلصاقية
- Kipchak languages
- ثقافة تتار القرم
- لغات أوكرانيا
- لغات روسيا
- لغات تركيا
- لغات رومانيا
- لغات بلغاريا